Nail - Nghề duy nhất mà người Việt bá đạo ở Mỹ
Người Việt Nam sống ở Mỹ đã có công phổ biến kỹ nghệ nail và biến nghề nail trở thành một nghề được đào tạo từ trường lớp với giấy phép hành nghề đàng hoàng. Và người Việt Nam cũng là dân tộc di trú duy nhất độc chiếm một nghề nghiệp trên đất Mỹ.
Người Viêt gọi người làm trong tiệm làm móng tay là thợ nail hay thợ làm móng; người Mỹ gọi là nail technician hay manicurist. Thợ nam thường chỉ chuyên làm móng giả (còn gọi là móng bột), thợ nữ cũng làm móng giả và kiêm luôn những công việc khác. Khoảng 10 đến 20 năm trước có nhiều trí thức người Việt tự nguyện nhảy vô nghề để làm giàu. Cũng có nhiều trí thức vào nghề vì bị thất nghiệp. Họ thích nghề này vì đây là nghề phục vụ nên thường lấy tiền mặt và dễ trốn thuế. Dân trí thức còn nói tiếng Anh giỏi, bởi vậy, họ dễ được khách thích: tức dễ có nhiều khách và do đó tiền huê hồng, tiền boa càng nhiều.
Vậy, nghề nail đã giúp giải quyết công ăn việc làm cho nhiều người Việt. Công việc không cực nhọc, tha hồ nói tiếng Việt với người đồng hương, tiền “tươi” vô nhiều. Có tiền, dân nail xài xã láng, tha hồ mua sắm, không cần biết đến ngày hôm sau. Ngày xưa, thợ nail thường mua xe xịn (Lexus, Acura, BMW) để khoe với nhau. Mỗi tuần được nghĩ một ngày họ thường mò đến các casino để gửi bớt tiền nhờ casino giữ giùm mà không cần lấy biên nhận.
Khoảng năm, bảy năm qua, dân Mỹ càng nghèo nhưng tiệm nail càng mọc ra nhiều và giá nail bị rớt liên tục. Kết quả: tiền không còn dễ kiếm. Tình hình ế ẩm thì nhiều tiệm nail có môn giải trí để giải bớt nỗi buồn: lúc tiệm đang có lưa thưa khách, anh em mở DVD coi phim thoả mái (Vân Sơn, Thuý Nga, Hàn, Đài). Riết rồi thành thói quen và có khi cho khách nghe, xem luôn. Cũng có tiệm chọn môn “sát phạt” làm thú tiêu khiển. Vừa chơi vừa làm vui thật! Chơi, ai mà không ham? Chơi hấp dẫn hơn làm và dễ bị chơi quá đà. Bởi vậy, đang làm cho khách mà đầu óc để ở cái màn hình. Đa số dân Việt không có kinh nghiệm kinh doanh nên còn yếu về khả năng tổ chức và phân công cho hợp lý. Bởi vậy, khi làm không được nhiều tiền thì chủ và thợ hay giữa thợ với nhau dễ xảy ra tranh chấp và cãi vã ỏm tỏi.
Thợ nail mới ra nghề thường cố gắng học hỏi cung cách phục vụ của Mỹ: ráng chìu khách, lo sợ bị chê lạc hậu. Nhưng một khi nắm bắt tâm lý dễ chịu của khách Mỹ thì nhiều thợ lơ đễnh với cung cách phục vụ chuyên nghiệp. Nhiều khi còn tỏ ra bất cần, không còn nễ sợ khách như lúc mới vào nghề. Ngoài ra, trong một đám đông người Việt thường có người muốn phá lệ, muốn xoá bỏ mọi ràng buột của kỷ cương và của tiêu chuẫn để làm theo cảm hứng hay theo ý riêng của mình. Có thể ban đầu không ai đồng ý, nhưng trước sau cũng có thêm người gia nhập sự phá lệ và cuối cùng thì tiêu chuẫn phục vụ của tiệm, thái độ của nhân viên bị xuống cấp. Có được mấy tiệm của người Việt một khi sắp chết thì bỗng nhiên thức tỉnh để cải tổ lại kịp thời?
Chẳng lẽ nghề nail sắp chết? Không có đâu! Ế, hơi ế thôi! Không còn làm ra nhiều tiền bằng hồi năm, bảy năm trước, nhưng vẫn khoẻ hơn và còn kiếm được tiền không thua gì nhiều nghề khác. Để sống còn, đa số tiệm gia tăng thêm nhiều dịch vụ mới: tanning, đấm bóp, nhổ lông mọi chổ trên cơ thể (kể cả Brasilian wax), xe lông mày theo kiểu Việt Nam, làm mặt, tắm bùn, Jacuzzi, spa.
Thời nay con người thích tự kinh doanh, vì vậy mà tiệm quán mỗi ngày càng được mở ra. Người Tàu đã có tiệm ăn Tàu khắp mọi nẽo đường của đất nước Mỹ, nhưng họ vẫn cứ mở thêm tiệm mới. Người Phi châu, Trung Đông cũng ào ào mở tiệm, mở nhà hàng, mở pharmacy, mở văn phòng: nha sĩ, bác sĩ, địa ốc. Trăm tiệm đua mở! Tiệm quán tưng bừng khai trương khắp nơi nhưng giá thì vẫn cứ tăng. Luật tự nhiên mà, cái gì cũng mỗi ngày một đắt hơn trước là hoàn toàn hợp lý, phải chấp nhận thôi!
Tuy nhiên, cách làm ăn của người Việt thì lại hoàn toàn đi ngược chiều với sự tự nhiên. Ví dụ: ở Nam California giá một bộ móng tay giả là 45 đô vào năm 1985, xuống 35 vào đầu thập niên 90, còn 25 vào giữa thập niên 90, và 10-15 đô vào năm 2000. Tương tự, năm 94-95 những tiệm mở đầu tiên ở Toronto, Canada ra giá 40 đô cho một bộ móng tay giả và năm 2000 xuống còn 20 đô. Cũng có một số một số nơi vẫn còn giử được giá ban đầu cho tới ngày hôm nay. Nói vậy chứ vẫn còn một ít nơi giá cả vẫn còn gần như chưa bị phá.
Người Viêt gọi người làm trong tiệm làm móng tay là thợ nail hay thợ làm móng; người Mỹ gọi là nail technician hay manicurist. Thợ nam thường chỉ chuyên làm móng giả (còn gọi là móng bột), thợ nữ cũng làm móng giả và kiêm luôn những công việc khác. Khoảng 10 đến 20 năm trước có nhiều trí thức người Việt tự nguyện nhảy vô nghề để làm giàu. Cũng có nhiều trí thức vào nghề vì bị thất nghiệp. Họ thích nghề này vì đây là nghề phục vụ nên thường lấy tiền mặt và dễ trốn thuế. Dân trí thức còn nói tiếng Anh giỏi, bởi vậy, họ dễ được khách thích: tức dễ có nhiều khách và do đó tiền huê hồng, tiền boa càng nhiều.
Xem thêm: Các loại ghế nail thường được dùng
Trong những nghề nghiệp cần phải tiếp xúc với khách hàng thì nghề nail là một trong những nghề dễ tạo cho mối quan hệ khách-thợ gần gũi nhất. Chỉ có nghề nail nhân viên mới có cả nữa tiếng đến một tiếng đồng hồ ngồi xuống đối diện với mỗi khách hàng trong tư thế mặt đối mặt, cách nhau chỉ vài gang tay để vừa làm việc vừa tán chuyện. Có nhiều chuyện để tán: chuyện riêng tư cá nhân, chuyện gia đình đến chuyện shopping, công việc làm ăn ở văn phòng. Ở Mỹ có rất nhiều người có đời sống đơn chiếc luôn cần có người để tâm sự. Có người đem chuyện bực mình ra kể để xã stress. Nói chung, khi đã quen, đã có cảm tình thì người Mỹ rất thích kể chuyện này chuyện nọ nếu bạn gợi ý hay biết lắng nghe.
Khách làm nail cũng đa dạng như khách làm tóc, tức thuộc đủ mọi thành phần trong xã hội và già trẻ, giàu nghèo đủ cả. Họ có thể là dược sĩ, cầu thủ, bà triệu phú, con gái thị trưởng, thư ký toà Nhà trắng, cảnh sát nữ, giám đốc xí nghiệp, ca sĩ địa phương, kể cả những người đang nhận tiền trợ cấp của chính phủ, bà già sắp xuống lỗ hay em gái học sinh cấp hai, cấp ba.
Nghề nail thú vị đối với người nói được tiếng Anh. Đối với người dỡ tiếng Anh nếu không làm nail thì làm gì? Đi làm hảng thì hơi vất vả mà lương thường không nhiều. Đi theo phụ việc cho mấy người thầu cắt cỏ, dọn dẹp vườn tược thì cực mà lương chẳng được bao nhiêu. Đi xin việc ở nhà hàng Mỹ, Mễ, Ý thì không ai mướn vì tiếng Anh tệ. Đi làm nhà hàng Việt thì thường dễ bị đụng chạm, dễ gây chuyện với chủ. Nhưng người Việt ít đi làm nhà hàng vì không siêng năng lắm. Ông bà chủ người Việt thường dùng người nhà và thích mướn người Mễ vì có thể trả giá rất bèo trong khi họ biết nghe lời và làm việc rất chăm chỉ.
Trong những nghề nghiệp cần phải tiếp xúc với khách hàng thì nghề nail là một trong những nghề dễ tạo cho mối quan hệ khách-thợ gần gũi nhất. Chỉ có nghề nail nhân viên mới có cả nữa tiếng đến một tiếng đồng hồ ngồi xuống đối diện với mỗi khách hàng trong tư thế mặt đối mặt, cách nhau chỉ vài gang tay để vừa làm việc vừa tán chuyện. Có nhiều chuyện để tán: chuyện riêng tư cá nhân, chuyện gia đình đến chuyện shopping, công việc làm ăn ở văn phòng. Ở Mỹ có rất nhiều người có đời sống đơn chiếc luôn cần có người để tâm sự. Có người đem chuyện bực mình ra kể để xã stress. Nói chung, khi đã quen, đã có cảm tình thì người Mỹ rất thích kể chuyện này chuyện nọ nếu bạn gợi ý hay biết lắng nghe.
Khách làm nail cũng đa dạng như khách làm tóc, tức thuộc đủ mọi thành phần trong xã hội và già trẻ, giàu nghèo đủ cả. Họ có thể là dược sĩ, cầu thủ, bà triệu phú, con gái thị trưởng, thư ký toà Nhà trắng, cảnh sát nữ, giám đốc xí nghiệp, ca sĩ địa phương, kể cả những người đang nhận tiền trợ cấp của chính phủ, bà già sắp xuống lỗ hay em gái học sinh cấp hai, cấp ba.
Nghề nail thú vị đối với người nói được tiếng Anh. Đối với người dỡ tiếng Anh nếu không làm nail thì làm gì? Đi làm hảng thì hơi vất vả mà lương thường không nhiều. Đi theo phụ việc cho mấy người thầu cắt cỏ, dọn dẹp vườn tược thì cực mà lương chẳng được bao nhiêu. Đi xin việc ở nhà hàng Mỹ, Mễ, Ý thì không ai mướn vì tiếng Anh tệ. Đi làm nhà hàng Việt thì thường dễ bị đụng chạm, dễ gây chuyện với chủ. Nhưng người Việt ít đi làm nhà hàng vì không siêng năng lắm. Ông bà chủ người Việt thường dùng người nhà và thích mướn người Mễ vì có thể trả giá rất bèo trong khi họ biết nghe lời và làm việc rất chăm chỉ.
Ghế spa peiducre - Một sản phẩm không thể thiếu được trong làm nail - spa - massage
Vậy, nghề nail đã giúp giải quyết công ăn việc làm cho nhiều người Việt. Công việc không cực nhọc, tha hồ nói tiếng Việt với người đồng hương, tiền “tươi” vô nhiều. Có tiền, dân nail xài xã láng, tha hồ mua sắm, không cần biết đến ngày hôm sau. Ngày xưa, thợ nail thường mua xe xịn (Lexus, Acura, BMW) để khoe với nhau. Mỗi tuần được nghĩ một ngày họ thường mò đến các casino để gửi bớt tiền nhờ casino giữ giùm mà không cần lấy biên nhận.
Khoảng năm, bảy năm qua, dân Mỹ càng nghèo nhưng tiệm nail càng mọc ra nhiều và giá nail bị rớt liên tục. Kết quả: tiền không còn dễ kiếm. Tình hình ế ẩm thì nhiều tiệm nail có môn giải trí để giải bớt nỗi buồn: lúc tiệm đang có lưa thưa khách, anh em mở DVD coi phim thoả mái (Vân Sơn, Thuý Nga, Hàn, Đài). Riết rồi thành thói quen và có khi cho khách nghe, xem luôn. Cũng có tiệm chọn môn “sát phạt” làm thú tiêu khiển. Vừa chơi vừa làm vui thật! Chơi, ai mà không ham? Chơi hấp dẫn hơn làm và dễ bị chơi quá đà. Bởi vậy, đang làm cho khách mà đầu óc để ở cái màn hình. Đa số dân Việt không có kinh nghiệm kinh doanh nên còn yếu về khả năng tổ chức và phân công cho hợp lý. Bởi vậy, khi làm không được nhiều tiền thì chủ và thợ hay giữa thợ với nhau dễ xảy ra tranh chấp và cãi vã ỏm tỏi.
Thợ nail mới ra nghề thường cố gắng học hỏi cung cách phục vụ của Mỹ: ráng chìu khách, lo sợ bị chê lạc hậu. Nhưng một khi nắm bắt tâm lý dễ chịu của khách Mỹ thì nhiều thợ lơ đễnh với cung cách phục vụ chuyên nghiệp. Nhiều khi còn tỏ ra bất cần, không còn nễ sợ khách như lúc mới vào nghề. Ngoài ra, trong một đám đông người Việt thường có người muốn phá lệ, muốn xoá bỏ mọi ràng buột của kỷ cương và của tiêu chuẫn để làm theo cảm hứng hay theo ý riêng của mình. Có thể ban đầu không ai đồng ý, nhưng trước sau cũng có thêm người gia nhập sự phá lệ và cuối cùng thì tiêu chuẫn phục vụ của tiệm, thái độ của nhân viên bị xuống cấp. Có được mấy tiệm của người Việt một khi sắp chết thì bỗng nhiên thức tỉnh để cải tổ lại kịp thời?
Chẳng lẽ nghề nail sắp chết? Không có đâu! Ế, hơi ế thôi! Không còn làm ra nhiều tiền bằng hồi năm, bảy năm trước, nhưng vẫn khoẻ hơn và còn kiếm được tiền không thua gì nhiều nghề khác. Để sống còn, đa số tiệm gia tăng thêm nhiều dịch vụ mới: tanning, đấm bóp, nhổ lông mọi chổ trên cơ thể (kể cả Brasilian wax), xe lông mày theo kiểu Việt Nam, làm mặt, tắm bùn, Jacuzzi, spa.
Thời nay con người thích tự kinh doanh, vì vậy mà tiệm quán mỗi ngày càng được mở ra. Người Tàu đã có tiệm ăn Tàu khắp mọi nẽo đường của đất nước Mỹ, nhưng họ vẫn cứ mở thêm tiệm mới. Người Phi châu, Trung Đông cũng ào ào mở tiệm, mở nhà hàng, mở pharmacy, mở văn phòng: nha sĩ, bác sĩ, địa ốc. Trăm tiệm đua mở! Tiệm quán tưng bừng khai trương khắp nơi nhưng giá thì vẫn cứ tăng. Luật tự nhiên mà, cái gì cũng mỗi ngày một đắt hơn trước là hoàn toàn hợp lý, phải chấp nhận thôi!
Tuy nhiên, cách làm ăn của người Việt thì lại hoàn toàn đi ngược chiều với sự tự nhiên. Ví dụ: ở Nam California giá một bộ móng tay giả là 45 đô vào năm 1985, xuống 35 vào đầu thập niên 90, còn 25 vào giữa thập niên 90, và 10-15 đô vào năm 2000. Tương tự, năm 94-95 những tiệm mở đầu tiên ở Toronto, Canada ra giá 40 đô cho một bộ móng tay giả và năm 2000 xuống còn 20 đô. Cũng có một số một số nơi vẫn còn giử được giá ban đầu cho tới ngày hôm nay. Nói vậy chứ vẫn còn một ít nơi giá cả vẫn còn gần như chưa bị phá.
Xem thêm: ghế nail spa giá rẻ
Thêm một cái tính khác hẳn với nhiều dân tộc thiểu số khác: đó là người Việt thường mở tiệm bừa bãi. Luôn luôn có người hăm he mở tiệm ở bất cứ nơi nào bất chấp cách đó vài chục hay vài trăm mét đã có tiệm mở đã lâu năm. Chỉ có người Việt mới làm vậy, chứ dân di trú khác họ không dám đâu. Làm vậy cho bị mang tiếng ngu, mang tiếng phá hoại với người đồng hương, đồng chủng à? Bạn có bao giờ thắc mắc: Tiệm người ta đã có lâu năm, đã hốt hết khách trong khu vực thì tại sao mình không tìm khu phố chưa có tiệm để mở? Vâng, có nhiều người có đầu óc nông cạn lắm và khi bị ế ẩm thì thay vì ráng nâng cao chất lượng phục vụ, mở thêm dịch vụ mới để tăng thêm thu nhập, chỉnh trang tiệm lại cho sạch sẽ khang trang hơn hay kiếm thợ cho giỏi thì họ lại vội vã ra chiêu hạ giá để thu hút khách. Chiêu giảm giá vĩnh viễn là chiêu vừa dơ, vừa phản bội nghề nghiệp.
Người Việt yếu bóng vía lắm – thấy người ta giảm mình cũng run nên cũng bắt chước giảm để giữ chân khách. Dĩ nhiên giảm giá thì chất lượng phải giảm. Chất lượng giảm thì sự hài lòng của khách cũng giảm. Rất tiếc, có nhiều người Việt mở tiệm nhưng không thật sự có tinh thần kinh doanh.
Quảng cáo của các nail supply store và quảng cáo cần thợ nail đầy dẫy trên các tờ báo giấy của người Việt, nhưng hiếm thấy bài vở về nail để chia sẻ kinh nghiệm, chia sẻ cách bảo vệ sức khoẻ, cách phân chia công việc cho thợ, cách cư xử với khách, cách tránh những cạm bẫy trong hợp đồng thuê tiệm và chia sẻ những kinh nghiệm giải quyết mâu thuẫn với chủ nhà/landlord.
Có thể nói: Người Việt chưa có văn hoá kinh doanh và chưa biết đoàn kết những người cùng làm trong nghề với nhau nhằm chia sẻ và bảo vệ quyền lợi làm ăn lẫn nhau.
Paulle
Thêm một cái tính khác hẳn với nhiều dân tộc thiểu số khác: đó là người Việt thường mở tiệm bừa bãi. Luôn luôn có người hăm he mở tiệm ở bất cứ nơi nào bất chấp cách đó vài chục hay vài trăm mét đã có tiệm mở đã lâu năm. Chỉ có người Việt mới làm vậy, chứ dân di trú khác họ không dám đâu. Làm vậy cho bị mang tiếng ngu, mang tiếng phá hoại với người đồng hương, đồng chủng à? Bạn có bao giờ thắc mắc: Tiệm người ta đã có lâu năm, đã hốt hết khách trong khu vực thì tại sao mình không tìm khu phố chưa có tiệm để mở? Vâng, có nhiều người có đầu óc nông cạn lắm và khi bị ế ẩm thì thay vì ráng nâng cao chất lượng phục vụ, mở thêm dịch vụ mới để tăng thêm thu nhập, chỉnh trang tiệm lại cho sạch sẽ khang trang hơn hay kiếm thợ cho giỏi thì họ lại vội vã ra chiêu hạ giá để thu hút khách. Chiêu giảm giá vĩnh viễn là chiêu vừa dơ, vừa phản bội nghề nghiệp.
Người Việt yếu bóng vía lắm – thấy người ta giảm mình cũng run nên cũng bắt chước giảm để giữ chân khách. Dĩ nhiên giảm giá thì chất lượng phải giảm. Chất lượng giảm thì sự hài lòng của khách cũng giảm. Rất tiếc, có nhiều người Việt mở tiệm nhưng không thật sự có tinh thần kinh doanh.
Quảng cáo của các nail supply store và quảng cáo cần thợ nail đầy dẫy trên các tờ báo giấy của người Việt, nhưng hiếm thấy bài vở về nail để chia sẻ kinh nghiệm, chia sẻ cách bảo vệ sức khoẻ, cách phân chia công việc cho thợ, cách cư xử với khách, cách tránh những cạm bẫy trong hợp đồng thuê tiệm và chia sẻ những kinh nghiệm giải quyết mâu thuẫn với chủ nhà/landlord.
Có thể nói: Người Việt chưa có văn hoá kinh doanh và chưa biết đoàn kết những người cùng làm trong nghề với nhau nhằm chia sẻ và bảo vệ quyền lợi làm ăn lẫn nhau.
Paulle
Nhận xét
Đăng nhận xét